Wielokrotnie poruszaliśmy w artykułach blogowych temat odpowiedzialności lekarza za błędy medyczne. Pacjent lub jego rodzina, którzy uznali, że ponieśli szkodę mogą dochodzić swoich racji na drodze dyscyplinarnej, cywilnej lub karnej. Co lekarz może zrobić w celu zminimalizowania ryzyka popełnienia błędu medycznego? W jaki sposób należy postępować, aby nawet w przypadku wszczęcia postępowania, móc czuć się pewnie i bezpiecznie?
Przed szkodą
Jeszcze przed potencjalnym wystąpieniem błędu medycznego lekarz może zapewnić sobie lepszą pozycję w przypadku dochodzenia roszczeń przez pacjenta poprzez staranne prowadzenie dokumentacji medycznej oraz wybór odpowiedniego ubezpieczenia.
Bez ubezpieczenia ani rusz!
Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej dotyczy osób prowadzących podmioty lecznicze oraz lekarzy wykonujących swój zawód w ramach praktyki lekarskiej. Pamiętajmy jednak, że ma ono swoje ograniczenia – zarówno w zakresie obejmowanych świadczeń i szkód (wyklucza m.in.zabiegi medycyny estetycznej, uszkodzenie mienia, naruszenie praw pacjenta), jak i wysokości sumy gwarancyjnej. Dlatego też warto zastanowić się nad wykupieniem dobrowolnego ubezpieczenia OC. Z pomocą przychodzi pakiet INTER Lekarz, którzy oprócz dobranego do indywidualnych potrzeb ubezpieczenia OC zawiera również Ochronę Prawną, Ochronę HIV/WZW oraz INTER Tour 365. Dzięki Ochronie Prawnej lekarz ma zapewniony dostęp do infolinii 24/7 oraz wideo konsultacji z adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym, wsparcie specjalisty w czasie przesłuchań oraz zwrot kosztów związanych z postępowaniem sądowym.
Dokumentacja to podstawa
Co istotne, lekarz odpowiada nie tylko za wyrządzony uszczerbek na zdrowiu chorego czy uszkodzenie mienia pracodawcy lub pacjenta. Coraz więcej spraw dotyczy naruszenia praw pacjenta: tajemnicy lekarskiej, poszanowania intymności czy wyrażenia zgody. Oczywiste jest, że dostarczenie pacjentowi informacji w wymaganym zakresie i uzyskanie jego zgody są prawnym warunkiem legalności interwencji medycznej. Co więcej, pozwalają przenieść na chorego część ryzyka związanego ze świadczeniem (z wykluczeniem błędu medycznego). W tym momencie należy zastanowić się, jaki zakres informacji jest wymagany do przekazania pacjentowi. Na pewno dotyczy to rodzaju i celu zabiegu, przeciwwskazań do interwencji, potencjalnych skutków ubocznych i poziomu ryzyka. Absolutnie kluczowe, zarówno w przypadku zgody pacjenta jak i innych czynności, jest prowadzenie dokumentacji medycznej z należytą starannością. To właśnie ona stanowi często najważniejszy dowód w postępowaniach karnych i cywilnych.
Czy da się uniknąć błędu?
W celu uniknięcia błędu medycznego wskazana jest ustawiczna aktualizacja wiedzy. Pamiętaj również, że nie można bagatelizować istotnego znaczenia umiejętności miękkich w odpowiednim wykonywaniu zawodu lekarza! W przeprowadzonym badaniu ankietowym 55% pacjentów oczekiwało od lekarza prowadzącego większej życzliwości, 44% – wyrażania się w sposób bardziej zrozumiały, a 40% uważniejszego słuchania pacjenta. Jaka płynie z tego nauka? Chorzy nie wymagają od lekarzy nieomylności, ale otwartej komunikacji i odpowiedniego nastawienia.
Skarga pacjenta. I co dalej?
Otrzymanie informacji o skardze złożonej przez pacjenta nigdy nie jest przyjemne i wiąże się z dużą ilością stresu. Jednak zachowaj spokój. Pamiętaj, że roszczenia pacjenta mogą w toku postępowania zostać uznane za bezzasadne – część szkód nie jest winą personelu medycznego, a stanowi powikłanie zabiegu lub konsekwencję nieprzestrzegania zaleceń przez chorego. Zazwyczaj skargi zawierają żale czy oceny pacjenta, należy oddzielić je od faktów – to z nimi będziemy polemizować. Skupianie się na odczuciach pacjenta może nakręcić spiralę wzajemnej niechęci i eskalować żądania pacjenta. Czasem lekarze prowadzący własne gabinety mogą zastanawiać się nad bezpośrednimi negocjacjami z pacjentem. Skuszeni perspektywą szybkiego załatwienia sprawy mogą spróbować zrekompensować finansowo pacjenta z pominięciem postępowania i innych formalności. Jednak nie oznacza to gwarancji, że chory nie wróci z wyższym roszczeniem. Ponadto, przez sąd może być to potraktowane jako przyznanie się do winy, a przez ubezpieczyciela – jako złamanie warunków polisy.
Bardzo istotne na tym etapie jest zaangażowanie przez lekarza lub jego pracodawcę towarzystwa ubezpieczeniowego – poinformowanie go o sprawie oraz wydanie pacjentowi numeru polisy ubezpieczenia cywilnego. To również odpowiedni moment ,aby skonsultować sprawę i dalsze postępowanie z prawnikami. Takie doradztwo jak i inne usługi dostępne są w ubezpieczeniu INTER Ochrona Prawna.
Kontakt z wymiarem sprawiedliwości
O przebiegu różnych typów postępowania w przypadku błędu medycznego szeroko pisaliśmy w artykule “Jak wygląda postępowanie karne, cywilne i dyscyplinarne? – krok po kroku”. Tutaj wspomnimy więc tylko o kilku podstawowych zasadach, o których należy pamiętać, będąc wezwanym na przesłuchanie w roli świadka:
- przygotuj się do zeznań (przeczytaj dokumentację, porozmawiaj ze współpracownikami),
- staw się na wezwanie (pamiętaj, że w przeciwnym przypadku należy spodziewać się kary finansowej),
- złóż zgodne z prawdą, zwięzłe zeznania (kwestia obowiązku mówienia prawdy w przypadku bycia oskarżonym została omówiona tutaj),
- nie oceniaj postępowania i pracy innych osób (takie pytania nie powinny w ogóle paść; należy do do zakresu obowiązków biegłych, a nie świadków),
- bądź przygotowany, że przedstawiciel pacjenta może być napastliwy i próbować Cię zdyskredytować – zachowaj spokój,
- pamiętaj, że nie jest błędem powiedzieć: “nie wiem”, “nie pamiętam”, jednak nie nadużywaj tego w dogodnych dla siebie momentach.
Podsumowanie
Postępowania prowadzone przeciwko lekarzom stanowią niejako codzienność tego zawodu. Jednak obawa przed ewentualnymi roszczeniami nie powinna krępować lekarza i prowadzić do praktykowania medycyny asekuracyjnej. Z pomocą przychodzi kompleksowy pakiet INTER Lekarz zawierający m.in. zindywidualizowane ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej oraz ochronę prawną. Ryzyka nie da się uniknąć, ale można je zminimalizować tak, aby móc w poczuciu bezpieczeństwa i komfortu psychicznego nieść pomoc pacjentom.
Na podstawie:
wykładu radcy prawnego Pawła Strzelca “Przychodzi lekarz do prawnika – zasady minimalizowania ryzyk”