Mowa nienawiści powszechnie uważana jest za poważne naruszenie praw człowieka. Według Komitetu Ministrów Rady Europy mową nienawiści są wypowiedzi, które szerzą, propagują i usprawiedliwiają nienawiść na tle rasowym, ksenofobię, antysemityzm oraz inne formy nietolerancji, podważające bezpieczeństwo demokratyczne, spoistość kulturową i pluralizm (Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy nr R/97/20).[1]
Czy wiesz, co to jest HEJT?
Elementem mowy nienawiści jest hejt. Pod tym pojęciem przyjmujemy działanie w Internecie i w życiu osobistym, które jest wymierzone w kogoś bezpośrednio. To forma przemocy – opinia dotycząca konkretnej osoby, wyrażona w sposób ostry, raniący i obraźliwy, a często ordynarny, wyrażający pogardę. Hejt można wyrażać na wiele sposobów: słownie, pisemnie a nawet graficznie. Spotykają się z nim nie tylko sławni ludzie, ale coraz częściej „zwykli” użytkownicy portali społecznościach i for internetowych. Z badania przeprowadzonego przez SW RESEARCH (“Hejterzy” w sieci 03/08/2015)[2] wynika, że 53,4 proc. Internautów zetknęło się z hejtem w Sieci – najczęściej spotykaną formą jest przeczytanie komentarzy krytykujących i obrażających inne osoby (87 proc.), a co czwarta badana osoba padła ofiarą hejtera. Zatem hejt jest elementem mowy nienawiści, która prowadzi do wykluczenia, dyskryminacji i przemocy.[3]
Zjawiskiem, z którym również coraz częściej spotykają się użytkownicy Internetu jest trolling. Definiuje się go jako antyspołeczne zachowanie charakterystyczne dla forów dyskusyjnych i innych miejsc w Internecie, w których prowadzi się dyskusje. Osoby uprawiające trollowanie nazywane są trollami.[4]
Obraźliwy komentarz czy wpis, pozornie niegroźny, niesie za sobą ogromne konsekwencje dla ofiary hejtu. U takiej osoby zauważyć można spadek poczucia własnej wartości i poczucie braku sprawstwa. Osoby, które padły ofiarą hejtu, często cierpią na bezsenność, żyją w ciągłym stresie, a nawet zaczynają bać się wyrażać własne zdanie czy podejmować decyzje w pracy czy w życiu codziennym. W konsekwencji może prowadzić to do izolowania się osoby poddanej internetowej agresji od reszty społeczeństwa, wystąpienia u niej nerwicy, depresji czy prób samobójczych.
Lekarze ofiarami hejtu
Lekarze są grupą zawodową szczególnie narażoną na działalność „hejterów” w Internecie. Z badania przeprowadzonego przez Naczelną Izbę Lekarską[5] wynika, że nawet co drugi lekarz zetknął się z przejawami agresji, głównie słownej (np. wyzwiska, sugestie braku kompetencji); w tym 10 proc. z przemocą fizyczną.[6] W przypadku, gdy lekarz staje się w internecie ofiarą hejtu, z reguły nie podejmuje żadnych kroków, głównie z braku czasu. Panuje opinia, że procedury są skomplikowane i czasochłonne, a hejterów trudno zidentyfikować. Jednak konsekwencje bywają ogromne. Magazyn “Twój Styl” opublikował niedawno artykuł opisujący historię trzydziestoletniej internistki, która odmówiła wypisania antybiotyku na niegroźne przeziębienie i wyprosiła pacjenta, który oferował łapówkę w zamian za zwolnienie lekarskie. Historia skończyła się lawiną oszczerstw, które wpłynęły nie tylko na życie zawodowe, ale także życie prywatne lekarki. Kobieta, nie radząc sobie psychicznie ze stresem, zwolniła się z pracy i przeprowadziła za granicę.
Niestety ściganie hejterów wymaga samodzielnego działania pokrzywdzonego, a najtrudniejsze wydaje się zidentyfikowanie sprawcy. Można wystąpić bezpośrednio do administratora strony internetowej, który w takim przypadku powinien współpracować z pokrzywdzonym. Dodatkowo skargę można złożyć na policję, a do sądu i prokuratury wystąpić o uzyskanie danych i ustalenie adresu IP hejtera. W sieci nikt nie jest anonimowy.
Jaka kara dla hejtera?
Sprawcy mogą zostać ukarani na podstawie wybranych przepisów kodeksów: karnego, cywilnego i wykroczeń. Wśród czynów zabronionych są m. in. groźby (art. 190 i art. 191 kodeksu karnego), naruszenie czci (art. 212 i art. 216 kodeksu karnego), itp.[7] Za zniesławienie i zniewagę w internecie można otrzymać karę grzywny lub usłyszeć wyrok ograniczenia lub pozbawienia wolności do roku. Za nawoływanie do nienawiści i dyskryminacji również grozi kara grzywny- ograniczenia wolności lub jej pozbawienia do lat dwóch. Ofiara hejtu może również z własnej inicjatywy wnieść pozew do sądu o naruszenie dóbr osobistych przez hejtera.[8] Na szczęście coraz częściej „internetowi agresorzy” są identyfikowani, dzięki czemu można ich pociągnąć do odpowiedzialności.[9]
Jeśli trafisz w Internecie na komentarz zawierający informacje nieprawdziwe, godzące w twoje dobre imię, musisz zdecydować, czy zadowoli cię usunięcie obraźliwej treści z portalu, na którym się ukazała, czy będziesz żądać rekompensaty wyrządzonej krzywdy lub ukarania autora wypowiedzi w ramach postępowania karnego.
Będąc posiadaczem ubezpieczenia Ochrony Prawnej w TU INTER Polska S.A. lekarz ma możliwość skontaktowania się z prawnikiem bądź radcą prawnym, który podpowie jakie kroki prawne należy uczynić, a także pomoże przygotować odpowiednie pisma czy dokumenty. Może także reprezentować osobę pokrzywdzoną przed sądem.
Dzięki ubezpieczeniu https://interpolska.pl/sluzba-zdrowia/lekarz-i-lekarz-dentysta/ zyskujesz ochronę prawną, także z tytułu znieważenia lub zniesławienia czy z tytułu naruszenia dóbr osobistych w życiu zawodowym. Jeśli potrzebujesz ochrony na najwyższym poziomie, zadba o nią zespół ekspertów INTER.
Dowiedz się więcej: https://interpolska.pl/sluzba-zdrowia/ochrona-prawna/
[1] http://www.ngofund.org.pl/wp-content/uploads/2014/06/raport_final_poj.pdf [dostęp:13.07.2020]
[2] https://swresearch.pl/news/hejterzy-w-sieci?page=5 [dostęp:13.07.2020]
[3] https://globaldignity.pl/wp-content/uploads/2018/03/warsztat_hejt-co-to-jest_wersja_dluga.pdf [dostęp:13.07.2020]
[4] https://globaldignity.pl/wp-content/uploads/2018/03/warsztat_hejt-co-to-jest_wersja_dluga.pdf [dostęp:13.07.2020]
[5] http://www.wmil.home.pl/wmil/images/stories/biuletyn/biuletyn_115.pdf [dostęp:13.07.2020]
[6] https://www.rynekzdrowia.pl/Prawo/NIL-zacheca-lekarzy-zglaszajcie-przypadki-agresywnych-zachowan-pacjentow,104219,2,1.html [dostęp:13.07.2020]
[7] http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf [dostęp: 13.07.2020]
[8] https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/emocje/hejt-czyli-o-mowie-nienawisci-w-internecie-przyczyny-i-konsekwencje-hejtu-aa-TubH-9VZu-bTsz.html#konsekwencje-hejtu [dostęp:13.07.2020]
[9] https://lekarz.znanylekarz.pl/blog/nie-mylmy-hejtu-z-opiniami [dostęp:13.07.2020]