Opieka nad pacjentem niejednokrotnie wymaga od lekarza podejmowania trudnych decyzji, wpływających na życie i zdrowie drugiego człowieka. W związku z odpowiedzialnością, którą ponoszą w swojej pracy lekarze podlegają prawu karnemu i cywilnemu. Jeżeli na skutek ich decyzji dojdzie do śmierci lub uszczerbku na zdrowiu pacjenta, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności. W największym stopniu dotyczy to oczywiście lekarzy wykonujących specjalizacje zabiegowe, takie jak: chirurgia, ginekologia i położnictwo, czy ortopedia [1], co nie zmienia faktu, że sytuacja ta może spotkać każdego medyka, który aktywnie wykonuje swój zawód.
Osoby poszkodowane na skutek domniemanego błędu medycznego mogą kierować swoje pozwy zarówno do lekarza, jak i placówki medycznej, w której byli leczeni. W przypadku przegrania takiej sprawy, szpital może obciążyć lekarza kosztami zadośćuczynienia i odszkodowania wypłaconego pacjentowi lub jego rodzinie.
W tym artykule przedstawimy Państwu przypadki trzech roszczeń dotyczących odpowiedzialności cywilnej, kierowanych przez ubezpieczyciela szpitala do lekarza i przedstawimy kroki, jakie warto podjąć, aby zabezpieczyć się na wypadek wystąpienia tego typu sytuacji.
Przypadek 1
Na oddziale chirurgii, podczas jednej z wykonywanych rutynowo operacji, doszło do perforacji jelita pacjenta, która przy tym rodzaju zabiegu uznawana jest za powikłanie, a nie błąd lekarski. Lekarze zbagatelizowali jednak objawy pozabiegowe, w wyniku czego u pacjenta rozwinęła się sepsa. Stan chorego zdiagnozowano dopiero po przewiezieniu go do innej placówki. Rodzina pacjenta wniosła oskarżenie i wygrała proces, w wyniku czego szpital musiał wypłacić jej odszkodowanie. Roszczenia zwrotne do lekarza były bardzo wysokie i wynosiły ok. 400 tys. złotych.
Przypadek 2
Drugi przypadek dotyczy lekarza pogotowia, który zaniedbał prawidłową diagnostykę 13-letniego chłopca, co doprowadziło do tego, że stał się on całkowicie zależny od opieki osób trzecich. Roszczenia skierowane przez rodziców chłopca zostały tymczasowo oddalone ze względu na niepełną dokumentację i toczące się postępowanie cywilne i karne, jednak bardzo prawdopodobne jest, że w przyszłości ubezpieczyciel placówki medycznej będzie mógł skutecznie dochodzić roszczeń finansowych od lekarza zajmującego się poszkodowanym pacjentem.
Przypadek 3
Trzecia z historii dotyczy roszczeń zwrotnych skierowanych do lekarza ubezpieczonego w TU INTER Polska, który był operatorem podczas zabiegu. Pacjentka, która podczas przyjęcia do szpitala została zdiagnozowana jako nosicielka gronkowca, miała w karcie zlecenie podania antybiotyku w określonej dawce, wpisane przez innego lekarza. Podczas zabiegu ubezpieczony podał lek zgodnie ze zleceniem umieszczonym w karcie. Dawka antybiotyku okazała się jednak za niska i u pacjentki doszło do zakażenia. Poszkodowana domagała się wypłaty odszkodowania, a sąd przyznał jej rację. Ubezpieczyciel zażądał od lekarza refundacji wypłaconej sumy. W toku postępowania wykazaliśmy jednak, że roszczenie to jest niezasadne. Za szkodę pacjentki odpowiada lekarz, który pierwotnie zaordynował dawkę leku, a nie ubezpieczony.
Komentarz
Niezależnie od specjalizacji i formy zatrudnienia, wszyscy lekarze mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności finansowej na skutek popełnienia błędu lub niedochowania należytej staranności w czasie wykonywania swoich obowiązków. Pacjenci mogą domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia także wtedy, gdy lekarz złamał jedno z ich praw, nawet jeśli nie doprowadziło to do żadnego uszczerbku na zdrowiu [2].
Zarówno podmiot leczniczy, jak i lekarz prowadzący indywidualną praktykę lekarską mają obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) o minimalnej kwocie gwarancyjnej określonej w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 roku [3]. W przypadku medyków zatrudnionych na podstawie umowy o pracę odpowiedzialność finansowa jest ponoszona przez pracodawcę, czyli placówkę medyczną. Jednak w niektórych okolicznościach szpital może domagać się zwrotu poniesionych kosztów od lekarza, który popełnił błąd medyczny. Jeżeli szkoda była wysoka, a suma ubezpieczenia pracodawcy nie wystarczyła do jej pełnego pokrycia, to może on wymagać, aby lekarz wyrównał te straty. Takie żądanie nie może jednak przekroczyć 3-krotności wynagrodzenia lekarza na dzień wystąpienia szkody.
Inaczej przedstawia się sytuacja lekarzy zatrudnionych na podstawie kontraktu (umowy cywilnoprawnej). W takim przypadku zarówno lekarz, jak i placówka medyczna partycypuje w kosztach- w wysokości ustalonej w ramach zawartej umowy. Lekarz może więc być zmuszony pokryć koszty przekraczające sumę gwarancyjną posiadanego ubezpieczenia. Lekarze świadczący jednoosobową praktykę lekarską ponoszą pełną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pacjentowi, również w wymiarze finansowym. Odpowiedzią na takie wyzwania jest wykupienie dodatkowego ubezpieczenia, obejmującego także ochronę prawną. Taki pakiet pozwala nie tylko na pokrycie wszystkich ewentualnych kosztów wynikających ze zwrotnych roszczeń podmiotu leczniczego, ale także na pomoc prawnika na każdym etapie postępowania.
Ubezpieczenia TU INTER Polska
Ubezpieczenie INTER Ochrona Prawna to kompleksowy pakiet, który przygotowaliśmy z myślą o wszystkich medykach podejmujących w swojej codziennej pracy skomplikowane decyzje terapeutyczne. Polisa ta zawiera w sobie ubezpieczenie ochrony prawnej oraz pomoc prawną, świadczoną przez adwokatów i radców prawnych. Wariant polisy warto dopasować do swoich indywidualnych potrzeb: może on obejmować ochronę prawną zawodu lub też zawodu i życia prywatnego.
W zależności od wybranej opcji, ubezpieczenie zapewnia lekarzowi kompleksową ochronę prawną podczas spraw karnych i cywilnych (w tym związanych z naruszeniem praw pacjenta), postępowania przedsądowego lub mediacyjnego i dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, wynikających z pełnionego zawodu, a także w trakcie postępowania przed sądem dyscyplinarnym. Pakiet ten może także gwarantować ochronę prawną z tytułu zniesławienia lub znieważenia ubezpieczonego, w zakresie sporów z ZUS i NFZ lub w obszarze prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (polisę można rozszerzyć tak, aby obejmowała również prawo podatkowe).
W skład pakietu INTER Ochrona Prawna wchodzą m.in.:
- dostęp do Infolinii Prawnej 24 h na dobę, przez 365 dni w roku,
- wideo konsultacje, uzupełnione pisemną opinią prawną sygnowaną przez adwokata lub radcę prawnego,
- pomoc adwokata lub radcy prawnego w trakcie przesłuchania prowadzonego przez prokuratora,
- pokrycie kosztów wynagrodzenia adwokata, radcy prawnego, opłat i kosztów sądowych, a także kosztów wynikających z powołania biegłych i świadków w sprawach sądowych.
Oprócz tego istnieje możliwość rozszerzenia polisy o ochronę życia prywatnego, osoby ubezpieczonej i jej współmałżonka, dotyczącą sytuacji prywatnych, w tym również tych związanych z naruszeniem przepisów ruchu drogowego.
Więcej informacji na temat ubezpieczenia INTER Ochrona Prawna można znaleźć TUTAJ.
Podsumowanie
Wykonywanie zawodu lekarza potrafi być niezwykle wymagające, przede wszystkim ze względu na ponoszoną odpowiedzialność i wynikający z niej stres. Jeśli tylko jest to możliwe, warto robić wszystko, aby zmniejszyć poziom tego napięcia do minimum. Choć nie zawsze uda się uniknąć pozwu ze strony pacjenta lub placówki medycznej, można zadbać o to, aby konsekwencje tej sytuacji dotykały lekarzy w możliwie najmniejszym stopniu. Gwarancją takiej sytuacji jest wykupienie ubezpieczenia zapewniającego wsparcie i ochronę także w przypadku ewentualnego postępowania sądowego lub zgłoszenia roszczeń.
Referencje
- R. Tymiński, M. Serocka, Kto i ile płaci za błędy medyczne? Analiza linii orzeczniczej wydziałów cywilnych sądów powszechnych w sprawach o błąd medyczny, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2018, tom 3, nr 1, s. 32-39
- https://interpolska.pl/blog/prawa-pacjenta-o-co-najczesciej-skarzy-pacjent/
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą
