Case study INTER: Odpowiedzialność cywilna lekarza w zależności od formy wykonywania zawodu

Case study INTER: Odpowiedzialność cywilna lekarza w zależności od formy wykonywania zawodu

W tym artykule przedstawimy dwa przypadki dotyczące odpowiedzialności cywilnej, w których lekarz popełnił błąd medyczny i roszczenia pacjenta zostały uznane. Dla przypomnienia, błąd medyczny to czyn lub zaniechanie sprzeczne z wiedzą i praktyką medyczną, dostępną dla danego lekarza. Aby mówić o błędzie medycznym, należy ustalić winę (zazwyczaj nieumyślną), ujemny skutek w postaci naruszenia lub narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia oraz związek przyczynowo-skutkowy.

Sytuacje te różnią się  źródłem odpowiedzialności (błąd medyczny i brak skutecznej zgody na zabieg),  formą, w ramach której lekarze wykonywali swój zawód, jak i zachowaniem ubezpieczonego po otrzymaniu roszczenia. Jak wpłynęło to na przebieg postępowania i rezultat sprawy?

Opis przypadku 1

Pacjentka została zakwalifikowana do operacji zaćmy oka prawego. Wśród chorób towarzyszących w dokumentacji medycznej odnotowano nadciśnienie tętnicze i  reumatoidalne zapalenie stawów. 

Przed zabiegiem pacjentka została pobieżnie poinformowana o powikłaniach i podpisała zgodę na operację. W tym miejscu należy zaznaczyć, że pacjentka nie była Polką i słabo posługiwała się językiem polskim. Chora informowała personel, że nie do końca rozumie wyjaśnienia w języku polskim. Przed zabiegiem odnotowano ciśnienie tętnicze krwi: 160/80 mmHg. 

Podczas operacji doszło do masywnego krwotoku nadnaczyniówkowego, które spowodowało wyparcie ciała szklistego i soczewki z gałki ocznej. Krwawienie udało się opanować i zamknąć ranę pooperacyjną, jednak w wyniku krwotoku wypierającego pacjentka całkowicie straciła wzrok w prawym oku. Stan ten jest nieodwracalny i nie rokuje poprawy.

Poszkodowana zgłosiła roszczenia do kierownictwa podmiotu medycznego, w którym przeprowadzono operację. Dyrekcja szpitala nie poinformowała swojego ubezpieczyciela INTER Polska o tym fakcie.

W następnym kroku pełnomocnik pacjentki złożył w jej imieniu wniosek do sądu o zawezwanie do próby ugodowej. Dopiero wtedy ubezpieczony poinformował INTER Polska o sprawie. Rozpoczęto postępowanie likwidacji szkody, w którym ustalono co następuje:

  • Najistotniejszym zarzutem był fakt, że dołączona do dokumentacji medycznej kopia zgody pacjentki na operację była sformułowana skrótowo i nie zawarto w niej informacji o wszystkich możliwych powikłaniach operacji zaćmy. Tym samym była niewystarczająca, w szczególności biorąc pod uwagę fakt, że poszkodowana jest obcokrajowcem i informowała personel, że nie do końca rozumie przekazywane w języku polskim informacje na temat możliwych powikłań.
  • W opisanej sytuacji nie doszło do pozyskania uświadomionej, dobrowolnej zgody na przeprowadzenie zabiegu. Dla potrzeb tekstu  pomijamy tu  inne niedociągnięcia procesu leczenia w szczególności nieoznaczenia parametrów krzepliwości krwi. Sama okoliczność przeprowadzenia  zabiegu  bez pozyskania uświadomionej, dobrowolnej zgody była wystarczającą podstawą  do zasądzenia na rzecz pacjentki. 

Przeprowadzone przez ubezpieczyciela ustalenia pozwoliły na rozpatrzenie sprawy i przyjęcie odpowiedzialności. W negocjacjach na sali sądowej ustalono 150 tys. złotych jako akceptowalną dla obu stron kwotę rekompensaty za poniesione szkody.

Opis przypadku 2

27-letni pacjent zgłosił się do lekarza urologa z powodu dokuczliwego bólu prawego jądra, który wystąpił po niedawnym wysiłku fizycznym. Dodatkowo bólowi towarzyszyły mdłości i zawroty głowy oraz opuchlizna jądra. Lekarz rozpoznał zapalenie prawego jądra i odesłał chorego do domu z zaleceniem przyjmowania antybiotyków (amoksycylina + klawulanian potasu, cefuroksym).

Pomimo antybiotykoterapii, stan zdrowia pacjenta pogarszał się – doszło do nasilenia bólu i opuchlizny. Dlatego pacjent udał się do szpitalnego oddziału ratunkowego. Na miejscu rozpoznano skręt szypuły jądra prawego. Ze względu na wystąpienie martwicy jądra, konieczne było przeprowadzenie prawostronnej orchidektomii.

Poszkodowany zgłosił swoje roszczenia bezpośrednio do lekarza. Na tym etapie pacjent skorzystał z usług zawodowego pełnomocnika, który w jego imieniu zażądał od lekarza 150 tys. złotych zadośćuczynienia. Lekarz niezwłocznie powiadomił swojego ubezpieczyciela – INTER Polska.

W toku postępowania likwidacji szkody ustalono co następuje:

  • Lekarz dopuścił się błędu medycznego polegającego na postawieniu nieprawidłowej diagnozy (zapalenia jądra) i zastosowania leczenia farmakologicznego. W warunkach ambulatoryjnych wywiad i badanie fizykalne są wystarczające do rozpoznania podejrzenia skrętu jądra.
  • Postępowanie lekarza opóźniło, o co najmniej 4 dni, prawidłowe rozpoznanie. Z całą pewnością zachowanie lekarza było przyczyną poważnych dolegliwości bólowych u pacjenta i mogło przyczynić się do martwicy jądra i w konsekwencji konieczności jego amputacji.

Podjęto negocjacje ugodowe, w toku których ustalono kwotę zadośćuczynienia na 80 tys. złotych. Suma ta zaspokoi wszelkie obecne i przyszłe roszczenia pacjenta wobec lekarza i ubezpieczyciela.

Komentarz

Opisane wyżej przypadki rodzą odpowiedzialność cywilną po stronie Ubezpieczonego. W pierwszym przypadku ubezpieczonym jest podmiot medyczny, a w drugim – indywidualna praktyka lekarska. 

W pierwszym przypadku wystarczającą przesłanką do odpowiedzialności i za tym do zasądzenia odszkodowania (nawet przy założeniu że wszelkie procedury medyczne zostałyby dochowane w najwyższym stopniu) był brak skutecznej tzn. uświadomionej i dobrowolnej zgody na zabieg

W drugiej sytuacji lekarz popełnił tzw. błąd diagnostyczny tzn. Posiadając podręcznikowe przesłanki i możliwości diagnostyczne, niewłaściwie zdiagnozował pacjenta, co opóźniło leczenie, tym samym narażając pacjenta na ból i utratę zdrowia. 

A jak forma wykonywania zawodu lekarza wpływa na odpowiedzialność?

W pierwszej sytuacji, okulista był zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Dlatego pełnomocnik pacjentki zgłaszał roszczenia nie bezpośrednio do lekarza, a do jego pracodawcy – podmiotu leczniczego, który ponosi odpowiedzialność cywilną. W przypadku obowiązku wypłacenia odszkodowania, pracodawca może się ubiegać o zwrot od pracownika, ale jedynie do sumy odpowiadającej wysokości trzymiesięcznej wypłaty. W przypadku winy umyślnej pracodawca może domagać się zwrotu całkowitej kwoty odszkodowania. Druga sytuacja dotyczyła urologa wykonującego zawód w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej. W tym przypadku pacjent skierował roszczenia do lekarza prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. Jeżeli lekarz prowadzi praktykę lekarską we własnym gabinecie lub w miejscu wezwania, ponosi całkowitą odpowiedzialność cywilną za błędy medyczne. 

Natomiast tzw. odpowiedzialność solidarna dotyczy indywidualnej praktyki lekarskiej na podstawie umowy z podmiotem leczniczym (tzw. kontraktu). Pacjent może żądać całości rekompensaty od lekarza lub od podmiotu leczniczego lub części od obu stron. Jeżeli któraś z nich zapłaci roszczenia pacjenta, może domagać się od drugiej strony tzw. roszczenia zwrotnego, czyli zwrotu całości lub części rekompensaty.

Kolejną różnicę między przedstawionymi sytuacjami stanowi moment zgłoszenia ubezpieczycielowi przez lekarza lub podmiot leczniczy faktu roszczeń pacjenta. W pierwszej sytuacji nastąpiło to dopiero po złożeniu wniosku do sądu, pod presją terminu rozprawy. Doszło do eskalacji  roszczeń i groźby wysokiego zasądzenia na granicy sumy gwarancyjnej. W drugim przypadku lekarz powiadomił TU INTER Polska od razu po otrzymaniu roszczeń. Pozwoliło to na spokojne przeprowadzenie postępowania likwidacji szkody, uniknięcie postępowania sądowego i uzyskanie korzystniejszego efektu dla ubezpieczonego.

Ubezpieczenia TU INTER w tej sytuacji

Zarówno podmiot leczniczy. jak i lekarz prowadzący praktykę lekarską zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. mają obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej o minimalnej kwocie gwarancyjnej podanej w rozporządzeniu. Niezależnie od tego, czy prowadzą państwo podmiot leczniczy czy praktykują w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, w ofercie TU INTER Polska znajdą Państwo polisę dostosowaną do swoich potrzeb. Co istotne, w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia OC istnieje możliwość podwyższenia sumy gwarancyjnej.

TU INTER Polska posiada w swojej ofercie obowiązkowe ubezpieczenia OC dla podmiotów leczniczych, chroniące interesy placówek medycznych. Przygotowaliśmy również pakiet INTER dla Podmiotów Leczniczych, które zawiera dodatkowo dobrowolne ubezpieczenie OC, ochronę prawną i ochronę HIV/WZW. Dzięki dobrowolnemu ubezpieczeniu OC możliwe jest rozszerzenie polisy na wszystkie sfery prowadzonej działalności np. szkody związane z medycyną estetyczną czy naruszeniem praw pacjenta. INTER Ochrona Prawna to m.in. dostępna 24h infolinia, możliwość uzyskania opinii prawnej na piśmie czy porady w zakresie prawa podatkowego. Pracownicy na pewno docenią ubezpieczenie HIV/WZW, które pozwala na sfinansowanie badań po ekspozycji i leków antyretrowirusowych oraz uprawnia do świadczenia finansowego w przypadku zakażenia. Aby jeszcze bardziej zadbać o pracowników, polisę można rozszerzyć o ochronę w przypadku agresji pacjenta. Ze szczegółami oferty INTER dla Podmiotów Leczniczych mogą Państwo zapoznać się tutaj.

Również lekarze prowadzący indywidualną praktykę lekarską mogą skorzystać z dopasowanego do ich potrzeb pakietu INTER Lekarz. Przygotowaliśmy różne warianty pakietu, tak aby każdy lekarz mógł zdecydować o zakresie ubezpieczeń, w tym sumy gwarancyjnej obowiązkowego OC. Wykupienie dobrowolnego ubezpieczenia OC pozwala na rozszerzenie ochrony o szkody związane z uszkodzeniem mienia pacjenta lub naruszeniem jego praw. Za pomocą polis – ochrona HIV/WZW i ochrona prawna zadbają Państwo o pełne poczucie bezpieczeństwa. INTER Tour 365 zapewnia ochronę ubezpieczeniową za granicą, na wyjazdach prywatnych jak i służbowych. Najkorzystniejszą dla siebie opcję mogą Państwo dobrać tutaj.

Referencje

  1. http://prawo-medyczne.info/odpowiedzialnosc-cywilna-bledy-medyczne-tle-innych-rodzajow-odpowiedzialnosci (ostatni dostęp: 28.03.2021)
  2. https://pulsmedycyny.pl/kontrakt-zmienia-zasady-odpowiedzialnosci-za-szkode-972554 (ostatni dostęp: 28.03.2021)
  3. https://izba-lekarska.pl/odpowiedzialnosc-cywilna-lekarza-w-zaleznosci-od-podstaw-udzielenia-swiadczen-zdrowotnych/ (ostatni dostęp: 28.03.2021)
  4. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą.
Wróć na górę

Poznaj naszą ofertę

Zamów rozmowę
Ubezpieczenie zawodu
Majątek i podróż
Życie i zdrowie
Podmiot leczniczy, apteka, firma
Studenci
  • Lekarz stażysta w pracy - ubezpieczenie zdrowotne Inter Polska

    Lekarz

    Ubezpieczenia zawodowe dedykowane dla lekarzy, które zabezpieczą przed finansowymi konsekwencjami błędów medycznych. W ofercie: OC, Ochrona Prawna, Ekspozycja na HIV/WZW.

    Ubezpieczenie zawodowe dla Lekarzy
  • Lekarz dentysta w gabinecie - ubezpieczenie medyczne Inter Polska

    Lekarz Dentysta

    Oferta ubezpieczeń z OC, Ochroną Prawną, Ekspozycją na HIV/WZW wraz z dodatkowymi klauzulami specjalnie dla zawodu dentysty (np. Stomatologiczna medycyna estetyczna).

    Ubezpieczenie dla Lekarza Dentysty
  • Pielęgniarka przy pracy - specjalistyczne ubezpieczenie Inter Polska

    Pielęgniarka i Położna

    Zabezpieczenie wszystkich sfer życia zawodowego dla Pielęgniarek i Położnych – od OC po Ochronę prawną i Ekspozycję na HIV/WZW.

    Ubezpieczenia dla pielęgniarek ✔️
  • Fizjoterapeuta - oferta ubezpieczeń zdrowotnych Inter Polska

    Fizjoterapeuta

    Oferta dostosowana do realiów i wyzwań pracy Fizjoterapeuty, a także do rodzaju udzielanych świadczeń i formy wykonywania zawodu.

    Ubezpieczenia dla fizjoterapeutów ✔️
  • Ratownik medyczny podczas pracy - ubezpieczenie zdrowotne Inter Polska

    Ratownik Medyczny

    Ubezpieczenia przygotowane specjalnie dla Ratowników Medycznych i Ratowników Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy. Ochrona w życiu zawodowym i prywatnym.

    Ubezpieczenia dla ratowników medycznych
  • Ubezpieczenie OC Dobrowolne Ochrona Prawna HIV/WZW dla Lekarza

    Lekarz Stażysta

    Ubezpieczenie dla lekarzy rozpoczynjących  pracę w zawodzie Lekarza i są na stażu dopasowaliśmy ofertę - od OC Dobrowolnej po Ochronę Prawą Ekspozycję HIV/WZW.

    Lekarz Stażysta
  • Diagnosta laboratoryjny - ubezpieczenie zdrowotne i wsparcie zawodowe Inter Polska

    Diagnosta Laboratoryjny

    Ochrona ubezpieczeniowa dopasowana do zawodu Diagnosty: OC – w zależności od formy wykonywania zawodu, Ochrona prawna, ochrona HIV/WZW.

    Diagnosta Laboratoryjny
  • Ubezpieczenie domu i mieszkania dla lekarzy - oferta Inter Polska

    Dom i mieszkanie dla lekarzy i lekarzy dentystów

    Ubezpieczenie nieruchomości od wszystkich ryzyk, zawierające m.in.: bezgotówkową organizację remontu czy naprawę sprzętu.
    Teraz ze zniżką aż 35%!

    Lekarz Nieruchomości
  • ubezpieczenie dla domu lub mieszkania lekarza kompleksowe

    Dom i mieszkanie dla medyków

    Ubezpieczenie domu lub mieszkania dla przedstawicieli zawodów medycznych z możliwością rozszerzenia o klauzulę Agresji Pacjenta.
    Teraz ze zniżką aż 35%!

    Dom i mieszkanie dla medyków
  • Personel medyczny analizujący wyniki - ubezpieczenie zdrowotne Inter Polska

    Dom i mieszkanie

    INTER Lokum to kompleksowe ubezpieczenie domu lub mieszkania z możliwością wyboru między ubezpieczeniem od wszystkich ryzyk (All Risk) lub tylko od wybranych.

    Indywidualne ubezpieczenie domu i mieszkania
  • ubezpieczenie podróży dla medyków lekarzy zawodów medycznych

    Ubezpieczenie podróży INTER Tour 365

    Ubezpieczenie podróży na cały rok, na cały świat, dla wszystkich przedstawicieli zawodów medycznych i studentów.

    Ubezpieczenie podróżne
  • Profesjonalna opieka medyczna - oferta ubezpieczeń Inter Polska

    Życie i zdrowie Medyków

    Ubezpieczenie dopasowane do specyfiki wykonywanego zawodu medycznego.
    Ochrona ubezpieczeniowa dla Ciebie i bliskich.
    Pakiet Assistance.

    Ubezpieczenie życia i zdrowia medyków
  • Personel medyczny w szpitalu - ubezpieczenie zdrowotne Inter Polska

    Prywatne ubezpieczenie zdrowotne

    Prywatne ubezpieczenie zdrowotne INTER Vision zapewni Ci dostęp do opieki medycznej na najwyższym poziomie, w komfortowych warunkach i w dogodnym dla Ciebie terminie.

    Pakiet VISION w Ofercie Indywidualnej
  • Podmiot leczniczy - specjalistyczne ubezpieczenie Inter Polska

    Podmiot Leczniczy

    Ubezpieczenia dedykowane Podmiotom leczniczym. W zakresie: OC, Asysta i Ochrona Prawna, Ekspozycja na HIV/WZW z NNW.

    Ubezpieczenia dla podmiotów leczniczych
  • Ubezpieczenie podmiotu leczniczego eksperyment medyczny

    Ubezpieczenie Eksperymentu Medycznego

    Obowiązkowe ubezpieczenie OC dla podmiotów przeprowadzających lecznicze lub badawcze eksperymenty medyczne.

    Ubezpieczenia dla eksperymentów medycznych ✔️
  • Ubezpieczenie majątkowe INTER Partner dla podmiotu leczniczego, praktyki i aptek

    INTER Partner dla Medycyny

    Ubezpieczenie majątkowe INTER Partner dla podmiotu leczniczego, praktyki i aptek. Możliwość wyboru między kompleksowym pakietem a ubezpieczeniem wybranych ryzyk.

    Ubezpieczenie majątku dla medycyny
  • ubezpieczenie zdrowotne dla pracowników firmy benefity pakiety lux med enel-med

    Dla firm od 21 pracowników

    Oferta ubezpieczenia zdrowotnego przygotowana z myślą o większych firmach. Poznaj 4 warianty ubezpieczenia i wybierz ten odpowiadający Waszym potrzebom.

    Dla firm od 21 pracowników
  • Zespół medyczny w szpitalu - ubezpieczenie zdrowotne Inter Polska

    Dla firm od 10 do 20 pracowników

    Kompleksowa oferta grupowego ubezpieczenia zdrowotnego przygotowana dla małych i średnich firm. Sprawdź, jakie korzyści daje grupowe ubezpieczenie zdrowotne w INTER.

    Dla firm od 10 do 20 pracowników
  • Profesjonalne badanie medyczne - ubezpieczenie zdrowotne Inter Polska

    INTER Grupa Plus

    Grupowe ubezpieczenie na życie INTER Grupa Plus jest dedykowane dla firm o różnej strukturze i wielkości. Szeroki zakres świadczeń połączony z assistance medycznym.

    Ubezpieczenia grupowe na życie dla firm