Stan epidemii znacząco wpłynął na sytuację pacjentów oraz podmiotów leczniczych i personelu medycznego. Szczególnego znaczenia nabrało udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach teleporady medycznej. Nie dziwi więc aktywność ustawodawcy dostosowującego przepisy regulujące tę formę udzielania świadczeń do nowych warunków. Znacznemu odformalizowaniu uległ proces udzielania teleporady. Choć miało to na celu poszerzenie dostępności do świadczeń wykonywanych w tej formule, to jednak pewne rozwiązania mogą budzić uzasadnione obawy związane z bezpieczeństwem zarówno pacjentów jak i lekarzy. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych:
- Lekarz oraz lekarz dentysta, może udzielać świadczeń opieki zdrowotnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (teleporad), bez konieczności rejestracji praktyki zawodowej w okręgowej izbie lekarskiej oraz bez konieczności wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
- W celu uzyskania dostępu do systemu teleinformatycznego, lekarz oraz lekarz dentysta składa jedynie wniosek w postaci elektronicznej do Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia.
- Lekarz udzielający teleporady nie ma obowiązku prowadzenia dokumentacji medycznej na zasadach określonych w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
- Jedyną formą dokumentowania świadczeń udzielanych w tej postaci jest karta teleporady. Dokument ten powinien zawierać: a) oznaczenie pacjenta (imię i nazwisko, numer PESEL, datę urodzenia oraz płeć, adres zamieszkania, adres poczty elektronicznej, numer telefonu do kontaktu); b) oznaczenie osoby udzielającej teleporady (imię i nazwisko, tytuł zawodowy, numer prawa wykonywania zawodu); c) informacje dotyczące stanu zdrowia oraz zalecanego procesu diagnostycznego (rozpoznanie choroby lub problemu zdrowotnego, zalecenia, informacje o wystawionych zaświadczeniach, receptach lub skierowaniach, inne informacje istotne dla procesu leczenia.).
- Karty teleporady są przechowywane przez okres 30 dni od dnia udzielenia teleporady.
- Zrozumiała w panujących warunkach chęć usprawnienia procesu udzielania świadczeń na odległość nie może jednak przesłaniać ryzyk związanych z tak zaprojektowaną formą telemedycyny. Podstawowe ryzyko związane jest z warstwą dokumentacyjną teleoprady i dotyczy niezwykle krótkiego czasu przechowywania jedynej postaci dokumentacji- karty teleporady. Jak zauważono wcześniej ustawodawca wymaga jedynie 30-dniowego okresu jej przechowywania licząc od dnia udzielenia porady. Warto przypomnieć, że tradycyjna dokumentacja medyczna, przechowywana jest, co do zasady, przez okres 20 lat. Termin ten miał zawsze istotne znaczenie gwarancyjne zarówno dla pacjenta jaki i lekarza.
- Przyjęcie założenia, ze karta teleporady po okresie trzydziestu dni od jej sporządzenia miałaby zostać zniszczona godzi w pierwszym rzędzie zarówno w bezpieczeństwo zdrowotne jak i prawne pacjenta. Ryzyko zdrowotne związane jest m. in. z koniecznością ewentualnej kontynuacją leczenia (także jego korekty), dla którego prawidłowości niezbędne będzie w wielu przypadkach sięgnięcie do poprzedniej dokumentacji, której po okresie owych trzydziestu dni może już nie być. Po drugie pacjent twierdzący, ze w następstwie teleporady doznał zawinionego przez lekarza uszczerbku na zdrowiu zostaje pozbawiony kluczowego dla oceny swych twierdzeń dowodu jakim jest karta porady, z założenia dokumentująca przebieg telewizyty.
- Warto nadmienić, że żaden z przepisów związanych z zapobieganiem i zwalczaniem epidemii nie zmienił reguł odpowiedzialności prawnej lekarza wobec pacjenta. Krótki okres przechowywania karty może więc również naruszać uzasadniony prawny interes lekarza, który właśnie w oparciu o ten dokument będzie starał się wykazać, że udzielenie pacjentowi świadczenia nastąpiło z pełnym poszanowaniem reguł lekarskiej staranności.
- Mając na uwadze powyższe uwagi zasadnym jest ostrożnie postulować aby lekarze traktowali ów 30-dniowy termin przechowywania karty teleporady jako okres minimalny. Uzasadnione, zarówno interesem pacjenta jak i lekarza, wydaje się wydłużenie tego okresu nawet do 20 lat, jako czasu od wielu lat kojarzonego (także przez pacjentów) z okresem przechowywania dokumentacji medycznej. Oczywiście tak przechowywane karty teleporady, jako zawierające istotne dane wrażliwe, powinna być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający dostęp do nich osób nieuprawnionych.
Paweł Strzelec , radca prawny
