Staż zagraniczny w trakcie rezydentury – odpowiedzialność cywilna lekarza

3 listopada 2022

W trakcie studiów odbywałeś/aś praktyki zagraniczne z IFMSA? Tęsknisz za czasami Erasmusa? Jednak zdecydowałeś/aś się na rozpoczęcie szkolenia specjalizacyjnego w Polsce? To wcale nie oznacza, że czasy poznawania realiów medycyny za granicą są już za Tobą!

Możliwości zagranicznych staży w trakcie rezydentury

Każdy rezydent jest zobowiązany do realizacji programu specjalizacji. Składają się na niego staż podstawowy w placówce zatrudnienia, ale także staże kierunkowe na innych oddziałach oraz kursy [1]. Program specjalizacji nie zakłada z góry czasu na wyjazdy zagraniczne. Nie oznacza to jednak, że są one niemożliwe!

W trakcie rezydentury lekarz ma prawo do uzyskania:

• do 3 miesięcy bezpłatnego urlopu do wykorzystania w dowolnym celu [2],
• do 2 lat urlopu bezpłatnego w celu odbycia stażu zagranicznego zgodnego z programem szkolenia specjalizacyjnego [2],
• do 3 miesięcy bezpłatnego urlopu w celu uczestnictwa w medycznych misjach humanitarnych [2],
• 6 dni w roku na samokształcenie przeznaczone na udział w konferencjach, kursach naukowych i innych szkoleniach w danej dziedzinie [1].

Dodatkowo, lekarze realizujący szkolenie w ramach szkoły doktorskiej mają prawo do 12-miesięcznej przerwy związanej z pracą naukową [2].

Na co należy zwrócić uwagę przed urlopem bezpłatnym?

W każdym przypadku urlopu bezpłatnego należy uzyskać zgodę kierownika specjalizacji, ordynatora oddziału oraz pracodawcy (dyrektora szpitala) [2]. Ważna kwestia! Urlop bezpłatny oznacza ustanie obowiązku objęcia ubezpieczeniem społecznym – czyli pracodawca przestaje płacić składki ZUS. Dotyczy to również ubezpieczenia zdrowotnego, które wygasa po 30 dniach od zakończenia pracy [3].

Jak widać, rezydent ma szansę wyjechać na staż zagraniczny w trakcie rezydentury. Trzeba jednak pamiętać, że okres spędzony za granicą przedłuża czas trwania szkolenia specjalizacyjnego. Jeżeli jednak staż był zgodny z programem specjalizacji, to po powrocie lekarz może wnioskować do dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP) o uznanie go za część szkolenia [2].

Rodzaje staży zagranicznych

Podobnie jak w przypadku staży odbywanych w Polsce, wśród staży zagranicznych dla lekarzy możemy wyróżnić praktyki:

• kliniczne – praca bezpośrednio z pacjentem, udział w procesie diagnostyczno-leczniczym;
• naukowe – realizacja projektu naukowego, bez kontaktu z pacjentem;
• naukowo-kliniczne – połączenie dwóch powyższych rodzajów staży [4].

Rodzaj stażu implikuje zakres obowiązków i odpowiedzialności lekarza, a także warunki, które musi spełnić, aby go odbyć.

Warunki i zakres stażu

W przypadku udzielania świadczeń zdrowotnych, czyli wykonywaniem pracy lekarza w danym kraju, wymagane jest uznanie kwalifikacji i uzyskanie zezwolenia. Proces ten zależy od danego państwa, zazwyczaj jest to znacznie łatwiejsze w obrębie krajów Unii Europejskiej. Nie należy zapominać o konieczności udowodnienia kompetencji językowych [5]. 

W części krajów (USA, Niemcy) istnieje możliwość odbycia staży polegających na obserwowaniu pracy lekarzy bez konieczności uzyskania wcześniejszych uprawnień. Jednak tzw. observerships skierowane są bardziej do studentów lub świeżych absolwentów studiów medycznych [6,7]. W Szwecji przed zdobyciem licencji można zatrudnić się jako tzw. underläkare [8]. Jednak zakres obowiązków w takich przypadkach nie jest tożsamy z tym podczas szkolenia specjalizacyjnego.

Odpowiedzialność cywilna w trakcie rezydentury

Dla przypomnienia, w Polsce – szkolenie specjalizacyjne można zasadniczo odbywać w dwóch trybach: rezydenckim lub pozarezydenckim. Szkolenie w trybie rezydenckim jest odbywane na podstawie umowy o pracę na czas określony [2]. Odpowiedzialność cywilna w przypadku wystąpienia szkody spoczywa na podmiocie leczniczym. W przypadku winy nieumyślnej pracownika pracodawca może jedynie wymagać od niego zwrotu kosztów odszkodowania do wysokości trzymiesięcznej pensji [9]. W przypadku lekarza w trakcie szkolenia specjalizacyjnego udzielającego świadczeń zdrowotnych w ramach praktyki zawodowej wymagane jest posiadanie obowiązkowego ubezpieczenia OC.

Ubezpieczenie OC w trakcie stażu zagranicznego

W trakcie urlopu bezpłatnego i stażu zagranicznego ubezpieczenie OC pracodawcy nie obejmuje rezydenta. Również wykupione przez lekarza dodatkowe ubezpieczenie może nie obowiązywać poza Polską. 

W większości krajów Europy lekarze mają prawny obowiązek podpisania polisy OC [11]. W USA, mimo braku przepisów federalnych, wiele stanów również wymaga medical malpractice insurance [12]. Co więcej, bez przedstawienia odpowiedniego ubezpieczenia OC znalezienie szpitala chętnego do przyjęcia lekarza z zagranicy na staż może być niemożliwe. Nie wspominając już o tym, że warto o to zadbać dla własnego poczucia bezpieczeństwa i komfortu.

Czy tylko ubezpieczenie OC?

Przed wyjazdem na staż czy nawet kilkudniową konferencję, warto pomyśleć także o ubezpieczeniu podróżnym, takim jak INTER Tour 365. 

W skład polisy wchodzi:

• ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą,
• pomoc assistance,
• ubezpieczenie NNW,
• ubezpieczenie OC w życiu prywatnym,
• ubezpieczenie bagażu podróżnego.

Zapoznaj się z zakresem i warunkami ubezpieczenia podróżnego w INTER.

Wszystko po to, abyś podczas zagranicznych staży mógł/mogła skupić się na zdobywaniu wiedzy i nowych umiejętności!

Referencje

1. Program specjalizacji w dziedzinie chorób wewnętrznych. CMKP Warszawa 2018.
2. Ustawa z dn. 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty
3. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ubezpieczenia-zus-w-przypadku-urlopu-bezplatnego (ostatni dostęp: 13.09.2022)
4. https://polkiwmedycynie.pl/wyjazd-na-staz-zagraniczny-4-krokach/  (ostatni dostęp: 13.09.2022)
5. https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00218#4  (ostatni dostęp: 13.09.2022)
6. https://www.sterninstitute.com/medical_pg_in_germany/hospitation (ostatni dostęp: 13.09.2022)
7. https://americanrotation.com/observership/ (ostatni dostęp: 13.09.2022)
8. https://sv.wikipedia.org/wiki/Underl%C3%A4kare (ostatni dostęp: 13.09.2022)
9. https://izba-lekarska.pl/odpowiedzialnosc-cywilna-lekarza-w-zaleznosci-od-podstaw-udzielenia-swiadczen-zdrowotnych/ (ostatni dostęp: 13.09.2022)
10. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą
11. https://piu.org.pl/blogpiu/oc-lekarzy-europie-samo-inaczej/ (ostatni dostęp: 13.09.2022)
12. https://www.aegismalpractice.com/malpractice-insights/2019/3/6/who-needs-medical-malpractice-insurance (ostatni dostęp: 13.09.2022)