Pacjenci skarżą się na podstawową opiekę zdrowotną. Ich zgłoszenia wiążą się z odmową leczenia w dniu zgłoszenia, wydaniem skierowania na badania czy odmową wizyty domowej. Polacy są coraz bardziej świadomi swoich praw i uważają zdrowie za największą wartość.
Podstawowa opieka zdrowotna (POZ) powinna zapewniać kompleksową opiekę nad pacjentem oraz jego rodziną. Jednak z raportu „Problematyka zgłoszeń kierowanych na Infolinię Rzecznika Praw Pacjenta w latach 2015–2018” wynika, że 96 proc. zgłoszeń w zakresie POZ w ciągu trzech lat dotyczyły praw pacjenta do świadczeń zdrowotnych. Na kolejnym miejscu znalazły się zgłoszenia dotyczące dokumentacji medycznej – stanowiły 3 proc. oraz te w zakresie informacji o stanie zdrowia – 1 proc.
Dzień doby, chciałem zgłosić problem
Analizując szczegółowo zgłoszenia z 2018 roku można wyraźnie dostrzec, z jakimi problemami borykają się pacjenci. I tak w omawianym roku było 24 916 zgłoszeń na dostęp do świadczeń zdrowotnych, w tym 4 662 dotyczyło odmowy udzielenia świadczenia w dniu zgłoszenia, 3 528 – odmowy rejestracji w trybie nagłym, 3 367 – odmowy rejestracji na późniejszy termin, 3 089 – odmowy wydania zlecenia na wykonanie badania diagnostycznego, 2 221 – odmowy wydania skierowania na badania zlecone przez lekarza AOS w celu kontynuacji leczenia. Na liście spraw, które zgłaszali pacjenci, znalazła się także odmowa wizyty domowej, ale też wydania zaświadczenia czy odmowa wydania zlecenia na transport sanitarny.
Profilaktyka wciąż niewystarczająca
Pacjenci skarżyli się nie tylko na świadczenia zdrowotne, ale i warunki ich udzielania. Takie skargi wniosło 3 678 pacjentów, w tym najwięcej miało zastrzeżenia do organizacji pracy podmiotu leczniczego – 1 588 oraz zachowania pracowników podmiotu leczniczego – 1 624.
Jeszcze jednym ważnym aspektem, na który zgłaszali pacjenci, było prawo do informacji i tajemnicy informacji związanych z pacjentem. W sprawie odmowy udostępnienia dokumentacji medycznej oraz zastrzeżeń wiązanych z treścią dokumentacji medycznej było 827 zgłoszeń. W sumie w 2018 roku do Rzecznika wykonano 29 664 telefony.
Sygnały pacjentów pokrywają się z wnioskami z raportu pokontrolnego NIK. Napisano w nim: „Podstawowa opieka zdrowotna, która powinna być filarem systemu ochrony zdrowia, w ponad połowie skontrolowanych przez NIK podmiotów nie była wystarczająco skuteczna w zakresie zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom ich wczesnego wykrywania. Pomimo upływu 15 lat od wprowadzenia systemu medycyny rodzinnej, najsłabszą stroną POZ nadal jest profilaktyka, zwłaszcza w odniesieniu do chorób cywilizacyjnych”.
Prywatna poduszka powietrzna
Tymczasem Polacy cenią zdrowie. Dla 55 proc. jest ono najważniejszą wartością tuż za rodziną – wynika z najnowszego badania CBOS „Rodzina – jej znaczenie i rozumienie”. Co więcej, z badania „Korzystanie ze świadczeń i ubezpieczeń zdrowotnych” wynika, że Polacy regularnie potrzebują dostępu do usług medycznych. W ciągu sześciu miesięcy poprzedzających sondaż 88 proc. respondentów z powodu choroby, złego stanu zdrowia swojego lub dziecka przynajmniej raz zasięgało porady lekarskiej, korzystało z usług stomatologa czy protetyka lub też zgłaszało się do laboratoriów albo pracowni diagnostycznych, by wykonać jakieś analizy lub badania.
Najwięcej, bo 75 proc. dorosłych Polaków zasięgało porady lekarza ogólnego, 55 proc. przynajmniej raz odwiedziła w tym czasie lekarza specjalistę, tyle samo przynajmniej raz miało wykonywane analizy laboratoryjne. Z kolei 36 proc. wykonało inne badania diagnostyczne, np. USG, tomografię, mammografię, gastroskopię. W sumie z usług laboratorium analitycznego lub innej pracowni diagnostycznej korzystało 60 proc. badanych.
Z badań wynika, że 80 proc. Polaków przynajmniej raz skorzystało z publicznej służby zdrowia. Niezależnie od tego, aż 57 proc. w pierwszym półroczu 2018 roku leczyła się prywatnie. – Z przywołanych badań wynika, że osoby które korzystają z prywatnych usług, w 74 proc. uzasadniają wybór krótszym czasem oczekiwania na wizytę czy badanie. Tworząc ubezpieczenie, ten aspekt był dla nas priorytetowy, gdyż zdajemy sobie sprawę, że dostępność usług jest dla Polaków bardzo ważna – mówi Beata Rosiak, Dyrektor Biura Ubezpieczeń Zdrowotnych INTER Polska, ubezpieczyciela, który ma w ofercie dla firm, ubezpieczenie zdrowotne INTER Vision. Osoby objęte ubezpieczeniem nie muszą stać w kolejkach, ale także nie muszą obawiać się wysokich kosztów wizyty lekarskiej.
Kolejnym aspektem, który wymieniony został w badaniach CBOS, są wysokie kwalifikacje lekarzy przyjmujących prywatnie. 22 proc. respondentów wybrała prywatną usługę ze względu na wyższe kwalifikacje i lepsze kompetencje lekarzy lub osób wykonujących badania. – My gwarantujemy nielimitowany dostęp do lekarzy specjalistów ze wszystkich specjalizacji, a tym także mamy wizyty profesorskie. Zależało nam, aby osoby ubezpieczone mogły leczyć się na najwyższym poziomie. Aby miały szansę na konsultacje z ekspertami z poszczególnych dziedzin medycyny – mówi Beata Rosiak z INTER Polska. Dodaje także, że ubezpieczeni otrzymują pewnego rodzaju dowolność. – Ubezpieczeni mogą skorzystać z naszej oferty medycznej, ale także umówić się do wybranego przez siebie lekarza. W pierwszym przypadku rozliczenie jest bezgotówkowe. W drugim przypadku ubezpieczony rozlicza poniesione koszty z towarzystwem ubezpieczeń na podstawie imiennego rachunku, do określony kwoty refundacji – dodaje.
Ta dowolność też wychodzi naprzeciw oczekiwaniom części pacjentów. Z badań CBOS wynika, że 21 proc. respondentów ma przekonanie, że w przypadku odpłatnych wizyt lekarze specjaliści dochowują większej staranności i można liczyć na ich większe osobiste zaangażowanie.
Źródła:
Rzecznik Praw Pacjenta, „Problematyka zgłoszeń kierowanych na Infolinię Rzecznika Praw Pacjenta w latach 2015–2018”, 2019 rok
NIK, „Funkcjonowanie podstawowej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej finansowanej ze środków publicznych”, 2015 rok
CBOS, „Rodzina – jej znaczenie i rozumienie”, 2019 rok
CBOS, „Korzystanie ze świadczeń i ubezpieczeń zdrowotnych”, 2018 rok, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_097_18.PDF