Prawa i obowiązki studentów kierunków medycznych

13 kwietnia 2022

Specyfika studiów medycznych, i przede wszystkim kontakt z pacjentami sprawiają, że studenci w czasie zajęć muszą przestrzegać szeregu dodatkowych zasad. Znajomość praw i obowiązków, które każdy student nabywa wraz ze ślubowaniem, może ułatwić funkcjonowanie na uczelni i pomóc uniknąć ewentualnych konsekwencji prawnych wynikających z ich niestosowania. 

O jakich zasadach należy pamiętać będąc studentem kierunków medycznych? W dzisiejszym artykule przedstawiamy najważniejsze prawa i obowiązki młodych adeptów medycyny. 

Prawa studentów kierunków medycznych

1. Przenoszenie i uznawanie punktów ECTS. Oznacza to, że punkty ECTS zdobyte na innym kierunku lub poza uczelnią macierzystą (np. na wymianie zagranicznej), które są zgodne z programem nauczania, powinny być uznane przez jednostkę macierzystą bez konieczności ponownego sprawdzenia wiedzy [3].
2. Odbywanie studiów według indywidualnej organizacji studiów. Studenci, którym aktualna sytuacja uniemożliwia kontynuowanie toku studiów na zasadach ogólnych, mają prawo do ustalenia indywidualnych terminów zajęć i zaliczeń z prowadzącymi. Szczegółowe warunki otrzymania takiej możliwości wyznaczane są przez uczelnie. Najczęściej z indywidualnej organizacji studiów korzystają studenci dotknięci problemami zdrowotnymi, z niepełnosprawnościami czy uczestniczący w programach wymiany zagranicznej. Ustawa przewiduje również taką formę wsparcia dla studentek w ciąży bądź studentów – rodziców [3]. 
3. Przeniesienie na studia stacjonarne lub niestacjonarne. Uczelnie medyczne oferują studia w trybie niestacjonarnym, co wiąże się z opłatami. Studenci mają prawo do zmiany formy studiów. Szczegółowe zasady przeniesienia określają jednak poszczególne uczelnie, a warunkiem może być np. wysoki wynik z matury lub bardzo dobra średnia ocen [3].  
4. Powtarzanie określonych zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce. Sytuacje losowe sprawiają, że nie każdemu udaje się zdać egzaminy ze wszystkich przedmiotów. Podstawowym prawem studenta jest uzyskanie możliwości powtarzania określonych zajęć i zaliczeń. Zazwyczaj wymaga to wniesienia dodatkowej opłaty, której wysokość na podstawie punktów ECTS i liczby godzin ustalają uczelnie [3]. 
5. Prawo do pomocy materialnej. Studia medyczne należą do jednych z najbardziej odpowiedzialnych i wymagających kierunków, w czasie których często nie ma czasu na pracę zarobkową. Studenci mogą ubiegać się o stypendium socjalne, stypendium dla osób z niepełnosprawnościami, zapomogę czy o stypendia za szczególne osiągnięcia w nauce lub w sporcie. Szczegółowe warunki otrzymania świadczenie opierają się m.in na wysokości przychodów studenta bądź jego rodziny. Warto jednak pamiętać, że łączny okres, w którym można otrzymywać świadczenia pomocy materialnej w ramach studiów, nie może być dłuższy niż 6 lat [4]. 
6. Prawo do świadczeń w ramach NFZ. Każdemu uczniowi szkoły wyższej, po dopełnieniu odpowiednich formalności, przysługuje prawo do darmowej opieki zdrowotnej. Jeżeli studentowi nie przysługuje własny tytuł do ubezpieczenia np. zatrudnienie powinien zostać do niego zgłoszonym np. przez rodzica lub uczelnię. Warto jednak pamiętać, że jako członek rodziny student może być ubezpieczony tylko do 26 roku życia [5]. 

Obowiązki studentów kierunków medycznych

1. Uzyskanie zgody pacjenta na obecność studentów podczas procedur medycznych. Bardzo ważna zasada uregulowana kodeksem etyki lekarskiej (art.51), która zazwyczaj jest egzekwowana przez lekarzy prowadzących zajęcia. Warto jednak  o niej pamiętać nie tylko ze względów prawnych, ale również aby zapewnić pacjentowi odpowiedni komfort [1].
2. Poszanowanie godności i intymności pacjentów. Podstawowe prawo pacjenta, którego każda osoba wykonująca zawód medyczny ma obowiązek przestrzegać. Obliguje ono studentów do przeprowadzania wszelkich procedur w komfortowych warunkach, dochowania tajemnicy lekarskiej czy do zapewnienia pacjentowi prywatności, np. poprzez przeprowadzenie badania w osobnym gabinecie czy skorzystanie z parawanu [2]. 
3. Odbywanie praktyk zawodowych. Specyfika kierunków medycznych wymaga od studentów spędzenia części wakacji w szpitalu lub przychodni. Szczegółowe wymagania dotyczące praktyk określone są w regulaminie uczelni, warto jednak pamiętać, że jest to element niezbędny do kontynuowania edukacji [3]..
4. Uczestniczenie w zajęciach zgodnie z regulaminem studiów, składanie egzaminów i spełnienie innych wymagań przewidzianych w programie studiów [4].
5. Wykupienie dodatkowego ubezpieczenia. Mimo że studenci nie mają prawnego obowiązku posiadania dodatkowego ubezpieczenia, w praktyce wiele szpitali tego wymaga. W związku z wykonywaniem działań medycznych, warto pomyśleć o ubezpieczeniu NNW, czyli ochronie od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz OC, które chroni przed konsekwencjami finansowymi szkód spowodowanych przez studenta. Warto pamiętać, że uczestnictwo w procedurach medycznych  takich jak pobieranie krwi, wykonywanie iniekcji czy asystowanie do operacji niesie za sobą ryzyko narażenia na substancje biologiczne i możliwość zakażenia m.in wirusem HIV lub WZW. W przypadku ekspozycji na materiał potencjalnie zakaźny, często konieczny jest zakup leków antyretrowirusowych oraz wykonanie odpowiednich badań, co nie zawsze jest finansowane przez jednostkę, w której doszło do zdarzenia. Warto więc zastanowić się nad wykupieniem dodatkowego ubezpieczenia, które pokryje ewentualne koszty profilaktyki poekspozycyjnej. 

Specjalnie z myślą o studentach i obowiązku ubezpieczeniowym przygotowaliśmy pakiet dedykowany studentom uczelni medycznych w Polsce. INTER Student zawiera nie tylko NNW, ale także OC praktykanta i ubezpieczenie w wypadku ekspozycji na materiał zakaźny. Dodatkowo jest to pakiet obejmujący zakresem terytorialnym cały świat – idealny dla każdego studenta, niezależnie od miejsca, w którym studiuje. 

Uczestnicząc w zajęciach w szpitalu, studenci i studentki powinni  mieć na uwadzę zarówno prawa pacjenta, jak i własne bezpieczeństwo. Znajomość praw i obowiązków na studiach medycznych jest więc szczególnie ważna. W przypadku łamania praw studentów na uczelni możecie zwrócić się do Rzecznika Praw Studentów, który funkcjonuje przy Parlamencie Studentów Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto, każdy student ma prawo do przeszkolenia w zakresie swoich praw i obowiązków [6] .

Referencje:

1. https://serwiszoz.pl/bartlomiej-achler/obecnosc-studentow-przy-badaniu-zgodna-z-prawem-czy-nie-4651.html (ostatni dostęp 13.02)
2. https://www.gov.pl/web/zdrowie/masz-prawo-do-poszanowania-godnosci-i-intymnosci (ostatni dostęp 13.02)
3. https://prawastudenta.edu.pl/prawa-i-obowiazki-studenta-wynikajace-z-ustawy-prawo-o-szkolnictwie-wyzszym-i-nauce/ (ostatni dostęp 13.02)
4. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-o-szkolnictwie-wyzszym-i-nauce-18750400/dz-2-roz-3 (ostatni dostęp 13.02)
5. https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/ubezpieczenia-w-nfz/ (ostatni dostęp 13.02)
6. https://studia.gov.pl/studenci/prawa-i-obowiazki-studenta/ (ostatni dostęp 13.02)